Delfts lid ontwikkelt vaccin tegen corona

​“Het is ontzettend moeilijk om te zeggen wanneer een vaccin beschikbaar is. In de toekomst denk ik dat we meer preventief dan reactief op infectieziekten gaan inspelen.” Arthur Oudshoorn, directeur van Applikon Biotechnology en lid van VNO-NCW Delft, werkt samen met Wageningen University & Research bij de ontwikkeling van een vaccin. 

Tekst: Pieter van der Meulen

“Je kent wel die plaatjes van het coronavirus met dat bolletje en die uitsteeksels? Die uitsteeksels worden ‘spikes’ genoemd en dat is het deel van het virus dat zich hecht aan menselijke cellen,” aldus Oudshoorn. “Met antilichamen kunnen deze ‘spikes’ onschadelijk worden gemaakt. Wageningen University & Research (WUR) is bezig met een project om zogenaamde Spike Proteïne te ontwikkelen. Het proces om deze antilichamen te ontwikkelen vindt plaats in insectencellen. In Wageningen wordt gebruik gemaakt van cellen van een motvlinder.”

Virus X
Oudshoorn kwam in contact met Gorben Pijlman van WUR, die met de toepassing van insectencellen een unieke aanpak heeft ontwikkeld om een vaccin te produceren. Pijlman vertelt dat hij virusuitbraken op de voet volgt en toen in China bleek dat het een om een vergelijkbare infectie als het SARS-coronavirus ging, begonnen bij hem de alarmbellen te rinkelen. “In de virologie gaat het veel over het virus X, het grote onbekende virus dat de volgende pandemie kan veroorzaken. Het coronavirus dankt haar naam aan de uitsteeksels dat ieder virusdeeltje heeft. Die lijken op kroontjes, vandaar de naam corona. De insectencellen die wij gebruiken kun je zien als een fabriek voor die eiwitten. Zodra we een vergelijkbaar eiwit hebben, kunnen we een vaccin ontwikkelen.”  

Bijdrage
“Toen de coronacrisis begon viel ook bij ons een deel van de werkzaamheden stil. Wij hebben meteen aangegeven dat wij mensen en materiaal kunnen inzetten om medische onderzoekscentra te ondersteunen bij specifieke verzoeken. Wageningen Universiteit heeft daar snel op gereageerd. Ook staan we in contact met onderzoekscentra van onder meer het Erasmus MC en het Leids Universitair Medisch Centrum. Applikon ontwikkelt geavanceerde bioreactoren systemen en met de bioreactoren in ons hoofdkantoor in Delft kunnen we experimenten uitvoeren om het proces te optimaliseren. Cellen die in Wageningen worden opgekweekt kunnen wij met gebruik van bioreactoren optimaal laten groeien. Normaal gesproken doen wij dit soort werkzaamheden niet bij Applikon. Nu is capaciteit beschikbaar en kunnen we op deze manier een bijdrage leveren. Daar hoeven we niks voor terug, we willen onze kennis en kunde nuttig inzetten.”

Noodmaatregel
“Er wordt momenteel aan zeventig potentiële vaccins gewerkt door heel veel verschillende organisaties wereldwijd,” vertelt Oudshoorn. “Bij de ontwikkeling van een vaccin voor influenza is gebruikelijk dat een paar mensen werken aan een handjevol vaccins. Er is wereldwijd veel meer samenwerking dan gebruikelijk. Gemiddeld duurt de ontwikkeling tussen de twaalf en achttien maanden. De huidige samenwerking is momenteel veelbelovend, maar uit nood geboren. Er staat veel ander onderzoek stil. Het draait allemaal om Covid19 momenteel. Het is eigenlijk schieten met hagel en hopen dat je iets raakt. Op lange termijn verwacht ik dat we meer preventief dan reactief inspelen op infectieziekten. De studies om te kijken welke virussen in de natuur voorkomen waarvoor de mens mogelijk vatbaar is, nemen toe. De invloed van infectieziekten op de mensheid is de afgelopen jaren enorm onderbelicht. Nu worden we hard geconfronteerd met de gevolgen die een dergelijke uitbraak kan hebben. Ik verwacht dat de aandacht en aanpak van dit soort ziekten structureel verandert.” 

Bekijk meer​ over de inzet van Pijlman en andere wetenschappers die op zoek zijn naar een vaccin.