Niet meer zoeken naar het schaap met de vijf poten

In het vorig jaar gerenoveerde hoofdgebouw van het Provinciehuis is op dinsdag 7 februari een bijeenkomst in het teken van Human Capital gehouden. Tijdens deze bijeenkomst is ook afscheid genomen van Audrey Keukens, voorzitter van VNO-NCW West. Terugkerend thema tijdens deze Human Capital bijeenkomst is het zogenaamde schaap met de vijf poten, de ideale werknemer. Het manusje van alles.

De ruim honderd aanwezigen worden ontvangen in de schitterend gerenoveerde tuinzaal met een indrukwekkend weids zicht op het Zuid-Hollands agrarisch landschap. Een bijzondere entourage voor een middag waarbij vooral het schaap regelmatig onderwerp van gesprek is.

Onder de genodigden bevinden zich leden en belanghebbenden binnen het bedrijfsleven, de provincie, gemeenten en het onderwijs. De bijeenkomst wordt aan elkaar gepraat door Ferrie Förster, secretaris Economic Board Zuid-Holland – en scheidend projectleider Human Capital. De EBZ zet strategische initiatieven, die de economie van Zuid-Holland, bevorderen op de kaart.
Förster: “Het is een heel relevant thema, door de coronacrisis is de markt op zijn kop gegooid. Er is sprake van recordkrapte, maar we zijn er nog niet”. Hij vertelt dat 58 procent van de vacatures moeilijk is te vervullen en dat de arbeidsmarkt de komende decennia voor grote veranderingen staat. Förster haalt een onderzoek aan van de Rabobank waaruit blijkt dat 65 procent van de kinderen die nu naar de basisschool gaat, later een baan krijgt die nu nog niet bestaat. “We moeten als bedrijfsleven en onderwijs dus nu ook alvast gaan kijken naar die veranderingen en daarmee samenhangende competenties”.

De mens in de onderneming
De nieuw gekozen voorzitter van VNO-NCW West, Marck Hagen, is de eerste spreker van de bijeenkomst. Hagen is sinds september 2021 voorzitter van VNO-NCW Westland-Delfland. Een jaar later trad hij toe als lid van het Dagelijks bestuur van VNO-NCW West. Hij is directeur bij LetsGrow, een dataplatform voor de horticultuur sector. Daarnaast is hij eigenaar en oprichter van Wuvio, een bedrijf dat milieuoplossingen biedt binnen de zogenaamde ‘droge bulk-industrie’.
Hagen is voor twee jaar benoemd en wil zich vooral inzetten voor een klimaat voor ondernemers dat verandering en innovatie stimuleert en zoveel mogelijk faciliteert. “Eén van de problemen die spelen is dat het beschikbare werk gewoon gedaan moet worden”, benoemt hij. “We zijn hier op vele vlakken en manieren met elkaar mee bezig. Mensen die aan het werk zijn moeten daarnaast ook fijn kunnen wonen. Genieten van hun leefomgeving en zich kunnen verplaatsen. Het belang van Human Capital, de mens binnen de onderneming is groot”, benadrukt hij.

In een videoboodschap vertelt minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wat volgens haar Human Capital behelst. “Het gaat over mensenwerk. Ik geloof er enorm in dat het uiteindelijk altijd over mensen gaat. Mensen zijn het belangrijkste kapitaal”, spreekt zij vanaf het grote scherm de aanwezigen toe.
Ze is de eerste die het schaap met de vijf poten benoemt. Volgens de minister moeten we daar vanaf, aangezien werkgevers niet langer in de positie zijn dit te verlangen. “Je kunt ook gewoon twee schapen in dienst nemen: één schaap met twee poten en één schaap met drie poten”.
Ze legt uit: “Wij kunnen de kaders stellen in Den Haag, en dat is nodig. Maar de arbeidsmarkt is aan groot onderhoud toe. Vaste contracten, wendbaarheid van ondernemingen, verkleinen verschillen tussen zelfstandigen en werknemers. De overheid kan het niet alleen”, benadrukt ze.

Onbenutte arbeidskracht
Ferrie Förster laat in een diagram zien dat de grote piek in werkzoekenden achter de rug is. “Maar er zijn nog steeds 121 vacatures per honderd werkzoekenden. Dat betekent dat er meer dan één vacature per werkzoekende is”. In een prognose laat hij zien dat de arbeidsmarkt de komende tijd voor uitdagingen én kansen staat. De vergrijzing is een structureel probleem, alsook de ontgroening. Vooral op Mbo, Hbo-niveau en vooral in de technische sector zijn er minder studenten.
Er is veel onbenut potentieel, aangezien nog altijd naar het schaap met de vijf poten wordt gezocht. Uit een analyse van Birch blijkt dat de arbeidsmarkt versnipperd en onvoldoende veerkrachtig is. Vooral de provincie Zuid-Holland scoort slecht in het activeren van onbenutte arbeidskrachten. In juni 2022 is dan ook de Human Capital Agenda 2.0 gelanceerd.

Spreker Merijn Biesterveld, is de oprichter van het bedrijf dat de afkorting is van ‘Motivation Opportunity’ (Motopp). Hij startte de onderneming met Jan Princen, eigenaar van softwarebedrijf Marviq. Princen ondervond het grote tekort aan personeel binnen de IT-sector aan den lijve. Samen met Biesterveld kwam hij op het idee statushouders op te leiden om hen daarmee een kans te bieden en tegelijkertijd het tekort aan ICT-ers pro actief te ondervangen.
“Geef mensen met de juiste motivatie de juiste kansen. Wij beoordelen mensen niet op waar zij vandaan komen, maar op waar zij naartoe willen”. Volgens Biesterveld vindt slechts de helft van de vluchtelingen in Nederland binnen de eerste vijf jaar een baan. Zij zetten in op het omscholen en begeleiden van hoogopgeleide vluchtelingen naar een langdurige baan in de ICT bij één van hun veertig opdrachtgevers.

Vijf poten is een handicap
“Een schaap met vijf poten is ook een handicap, zeg ik altijd maar”, zegt de volgende gastspreker Martine Schuijer. Zij is directeur van stichting Nederland Onderneemt Maatschappelijk!, een organisatie die gelieerd is aan VNO-NCW en MKB-Nederland. Deze stichting is actief op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het coördineert projecten die het verschil maken voor mens en maatschappij, met als doel meer inclusie, vitaliteit en circulariteit te bevorderen. “Alles van, voor, door en mét ondernemers”, aldus Schuijer.
Ze richt zich tot de zaal: “Wie zoekt personeel en wie durft er juist geen personeel aan te nemen? De gevolgen van corona, de oorlog, energiecrisis, inflatie en stikstof leiden tot arbeidsmarktvragen bij ondernemers. En dan komen wij in de benen. Vragen zoals: waar haal ik mensen vandaan? En zijn daar subsidies voor? Hoe neem ik mensen met een beperking aan? En moet ik dat tegen klanten zeggen. Geldzorgen. Allemaal heel praktisch.

Er volgt een panelgesprek onder leiding van Ferrie Förster over de Human Capital Agenda 2.0 en de arbeidsmarkt in de regio met gedeputeerde Willy de Zoete, scheidend VNO-NCW West voorzitter Audrey Keukens, directeur van het Leiden Bio Science Park Ida Haisma en Martijn van Pelt van Interpulse.

Op de vraag wat de meerwaarde is van de Human Capital Agenda antwoordt gedeputeerde De Zoete: “Wij werken hier met de triple helix. We willen mensen opleiden en ze brengen van een sector met weinig werk naar een sector waar veel werk is”. Audrey Keukens: “Ondernemers zijn op zoek naar mensen, op alle niveaus in alle soorten banen. Werkgevers willen graag met goede mensen aan de slag”. Ook hier komt het genoemde schaap met de vijf poten weer om de hoek kijken.
Het Bio Science Park in Leiden heeft inmiddels haar eigen Human Capital Agenda gelanceerd. Haisma: “Waar het om gaat is die triple helix samenwerking. Je krijgt dan innovaties voor de maatschappij en een oplossing van dit gigantische probleem. Het begint eigenlijk al in het basisonderwijs. We proberen onze Human Capital Agenda als aanpak nu ook te pluggen bij andere sectoren, zodat zij het wiel niet opnieuw hoeven uit te vinden.”

Ondernemerschap als oplossing
Martijn van Pelt is naast ondernemer ook lid van de Taskforce Human Capital en heeft al 23 jaar te maken met arbeidstekort. “Het is een enorme opgave om de juiste mensen op de juiste plek te krijgen. We moeten het schaap met de vijf poten loslaten. Ondernemerschap is een oplossing voor heel veel maatschappelijke vraagstukken”, meent hij.
Aan Audrey Keukens wordt vervolgens gevraagd wat ondernemers kunnen doen om onbenut talent een kans te geven. “Durven. Niet blijven zoeken naar het schaap met de vijf poten. We kunnen ons dat niet meer permitteren.” Gedeputeerde De Zoete is het met haar eens. “We moeten juist kijken naar MBO-ers. Het merendeel van de maatschappij heeft immers dat niveau en dat zijn heel waardevolle werknemers.

Fotoreportage (door Gerard-Jan Vlekke)